Menşe kavramı nedir?
Dış ticaretle yakından uzaktan ilişkili herkes duymuştur bu kavramı.
Türk Dil Kurumu “Başlangıç, bir şeyin çıktığı yer, köken, kaynak, sebep” olarak tanımlar menşei.
Gümrük kanunumuza göre, tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya, o ülke menşelidir. Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın ise bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmış işletmelerde yapılması gerekir.
Ticarete konu olan eşyanın kökenine göre yani hangi ülke kaynaklı sayılacağına göre farklı ithalat koşulları belirlenebilmektedir. Ülkemiz tek taraflı olarak ya da karşılıklılık esası uyarınca bazı ülke menşeli eşyaların serbest dolaşıma girişini; ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi kılabilmektedir.
Eşyanın bazı ülke veya ülke gruplarına yönelik yukarıda sayılan ilave önlemlere tabi olmaması için, söz konusu uygulamalara tabi ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini belgelemek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan “Menşe Şahadetnamesi” ibraz edilir.
Bu belgenin ithalatta gümrüğe sunulmaması ya da şekil veya içerik bakımından gümrükçe uygun bulunmaması halinde menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülükler nakit teminata bağlanarak, ithalatçıya usulüne uygun bir menşe şahadetnamesi ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre verilir. Süresi içinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş menşe şahadetnamesinin ibrazı halinde ise alınan teminat iade edilir.
Menşe Kavramı ve İthalatta Önemi
Ticari mahiyette olmayan ve CIF kıymeti 430 Avro’yu geçmeyen eşya için ise menşe şehadet namesi aranmaz.
Yukarıda bahsi geçen hükümler Gümrük Kanunu’nun 17 ila 21 inci maddelerinde düzenlenmiştir ve eşyanın tercihli olmayan menşeine ilişkin hükümlerdir. Tercihli tarife uygulamaları dışında Bakanlar Kurulu Kararı ile oluşturulan önlemlerin uygulanması amacıyla yürütülmektedir.
Türkiye’nin bazı ülkeler veya ülke grupları ile yaptığı anlaşmalar çerçevesinde veya tek taraflı olarak tanıdığı tercihli tarife uygulamasından faydalanmak amacıyla eşyanın tercihli menşeini tevsik eden belgelerin ibraz edilmesi halinde (EUR.1, EUR.MED, Fatura Beyanı, EUR.MED Fatura Beyanı, Form A, v.b.) ise ayrıca menşe şehadetnamesi aranmaz. Ancak burada çok önemli olan bir husus; tercihli olmayan menşe hükümleri uyarınca aranan Menşe Şehadetnamesinin, tercihli tarife uygulamaları kapsamında alınan belgeler ile uygulama alanlarının birbirine karıştırılmaması gerekliliğidir.
Menşe Şahadetnamesi yerine eşyanın tercihli menşeini gösteren bir menşe ispat belgesinin kabulü ancak, bir tercihli ticaret kapsamında tercihli tarifeden yararlanmak amacıyla getirilen bir eşyanın aynı zamanda ticaret politikası önlemine tabi olması durumunda mümkündür.
Bizimle iletişime geçin!
