Dünyadaki Limanların Ülkelere Göre Dağılımı

Dünya genelinde limanların ülkelere göre dağılımı, her kıtada ekonomik ve stratejik önem taşıyan çok sayıda limanın varlığını göstermektedir. Özellikle Asya, küresel deniz taşımacılığında lider konumda olup, liman trafiğinin büyük bir kısmını yönetmektedir. Örneğin, Çin, Güney Kore, Malezya ve Singapur gibi ülkeler, küresel denizcilik bağlantılarında ön sıralarda yer almaktadır.

Avrupa’da ise Hollanda ve İspanya gibi ülkeler liman bağlantıları açısından öne çıkmaktadır. Afrika’da Mısır ve Fas, önemli denizcilik merkezleri olarak dikkat çekerken, Latin Amerika ve Karayipler’de Panama ve Kolombiya gibi ülkeler bölgesel lider konumundadır.

Global Liman Veritabanına göre, dünya genelinde 500’e yakın liman, 100’den fazla ülkede faaliyet göstermektedir. Bu limanlar arasında, gemi trafiği yoğun olan büyük limanlar olduğu gibi, daha küçük ve özelleşmiş limanlar da bulunmaktadır. Örneğin, Asya’da Şanghay, Ningbo ve Singapur; Avrupa’da Rotterdam ve Antwerp; Kuzey Amerika’da Los Angeles ve New York önemli ticaret merkezleri olarak bilinmektedir.

Bunun yanı sıra, bazı ülkelerdeki liman sayıları diğerlerine göre daha azdır. Örneğin, Lüksemburg ve İsviçre gibi karasal ülkelerin liman kapasiteleri sınırlıdır veya hiç yoktur. Bu durum, bu ülkelerin jeopolitik konumları ve ekonomik yapılarıyla doğrudan ilişkilidir.

Kısacası, dünya genelinde limanların dağılımı, bölgesel ekonomik dinamikler, jeopolitik önem ve uluslararası ticaret yolları gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Çin’in Dünyada İşlettiği Limanlar Hangileridir?

Çin’in dünya çapındaki liman ağının detayları, hem ticari hem de askeri üstünlük kazanma amacını gözler önüne sermektedir. Özellikle, Çin’in stratejik yerlerdeki limanlara yapılan yatırımları, global çapta deniz gücünü artırma ve uluslararası ticareti kontrol etme stratejilerinin bir parçası olarak değerlendirilmektedir.

Asya: Çin, Asya kıtasında, özellikle Güneydoğu Asya’da önemli limanlar işletmektedir. Örneğin, Sri Lanka’nın Hambantota limanı, Çin tarafından 99 yıllığına kiralanmış olup, Asya ile Batı arasındaki yoğun deniz ticaret yolunda stratejik bir konuma sahiptir. Bu tür yatırımlar, Çin’in bu bölgelerdeki ticaret üzerindeki kontrolünü pekiştirmekte ve aynı zamanda bölgesel deniz gücünü artırmaktadır.
Afrika: Çin, Afrika kıtasında, özellikle Djibouti’de kritik bir ticari ve askeri liman işletmektedir. Djibouti’deki liman, Kızıl Deniz’in girişinde yer almakta ve dünyanın en işlek deniz yollarından biri olan Süveyş Kanalı’na kolay erişim sağlamaktadır. Bu liman aynı zamanda Çin’in ilk yurtdışı askeri üssüne ev sahipliği yapmakta, böylece Çin’in Afrika kıtasındaki askeri varlığını ve bölgesel etkisini artırmaktadır.
Avrupa: Çin, Avrupa’da 20’den fazla limanı kontrol etmekte veya büyük yatırımlar yapmaktadır. Özellikle, Rotterdam ve Hamburg gibi limanlarda, Çin’e ait firmaların Logink adlı dijital lojistik platformu kullanılarak işletilmesi, Çin’in Avrupa kıtasındaki lojistik ve ticaret operasyonlarında önemli bir rol oynamasını sağlamaktadır. Bu limanlar, NATO ve ABD Donanması için önemli lojistik ve aktarma noktaları olarak da hizmet vermektedir.
Orta Doğu: Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Khalifa limanı gibi stratejik limanlar, Çin’in Orta Doğu’daki varlığını güçlendirmekte ve Asya ile Avrupa arasındaki ticari geçişleri kolaylaştırmaktadır. Bu liman, hem ticari faaliyetler için hem de bölgesel deniz gücünü artırma amacıyla kullanılmaktadır.
Amerika: Çin, Panama Kanalı’nın her iki ucunda limanları işletmekte ve Peru’da Chancay’de 3 milyar dolarlık bir megaport inşa etmekte, bu da Çin ile Latin Amerika arasındaki ticareti büyük ölçüde dönüştürebilecek kapasitededir. Bu yatırımlar, Çin’in Amerika kıtasındaki ticari etkisini artırmakta ve deniz gücünü genişletmektedir.

Bu geniş ve çok yönlü liman ağı, Çin’in küresel etki alanını artırmasının yanı sıra, ticari, lojistik ve askeri operasyonlar için stratejik avantajlar sağlamaktadır. Bu limanlar üzerinden yapılan yatırımlar, Çin’in küresel tedarik zincirlerindeki etkisini pekiştirmekte ve uluslararası denizcilik güvenliği ve politikalar üzerinde daha fazla söz sahibi olmasını sağlamaktadır.

Dünyada Liman İşletmeciliği Yapan En Büyük Şirketler

Dünya çapında liman işletmeciliği yapan şirketler çeşitli ülkelerde merkezlenmiş durumda ve global deniz taşımacılığındaki etkinlikleriyle dikkat çekiyorlar. İşte başlıca liman işletmecisi şirketler ve merkezlerinin bulunduğu ülkeler:

PSA International – Singapur: Küresel çapta en büyük liman işletmecisi olan PSA, Singapur ve Antwerp dışında dünya genelinde birçok ülkede faaliyet gösteriyor.
APM Terminals – Hollanda: A.P. Moller – Maersk Grubu’na bağlı olan APM Terminals, 42 ülkede 75 liman ve terminal işletmekte.
China COSCO Shipping – Çin: COSCO, global ölçekte Çin, Güneydoğu Asya, Ortadoğu, Avrupa ve Güney Amerika’daki önemli liman bölgelerinde faaliyet göstermektedir.
DP World – Birleşik Arap Emirlikleri: Dubai merkezli DP World, 180’den fazla ülkede faaliyet göstermekte ve geniş bir hizmet ağı sunmaktadır.
Hutchison Ports – Hong Kong: Hutchison Ports, Asya, Orta Doğu, Afrika, Avrupa, Amerika ve Avustralya’da 52 liman işletmekte ve geniş bir küresel ağa sahiptir.
Terminal Investment Limited (TIL) – İsviçre: TIL, dünya genelinde 40 liman işletmekte ve yoğun bir şekilde büyümeye devam etmektedir, özellikle Avrupa, Asya, Kuzey Amerika, Güney Amerika ve Batı Afrika’da faaliyet göstermektedir.
International Container Terminal Services Inc. (ICTSI) – Filipinler: Manila merkezli ICTSI, küresel çapta 34 terminalde faaliyet göstermekte ve Asya Pasifik, Amerika, Avrupa, Orta Doğu ve Afrika’da yer almaktadır.
China Merchants Port Holdings Company – Çin: Bu şirket, özellikle Çin içinde ve Güney Asya, Afrika, Akdeniz ve Güney Amerika gibi bölgelerde genişleyen bir ağa sahip.

Bu şirketler, genellikle global ticaretin anahtar noktalarında yer alan limanları işletmekte ve bu stratejik konumlar, onların küresel deniz taşımacılığı sektöründeki etkinliklerini artırmaktadır.

Dünyada Liman İşletmeciliği Yapan Türk Şirketler

Türkiye’den dünya çapında liman işletmeciliği yapan başlıca şirketlerden ikisi Global Ports Holding (GPH) ve Arkas Holding’dir.

Global Ports Holding (GPH), Global Yatırım Holding bünyesinde faaliyet gösteren ve özellikle Akdeniz ile Asya Pasifik bölgelerinde beş ülkede sekiz liman işleten büyük bir şirkettir. GPH, dünyanın en büyük kruvaziyer liman işletmecisi olarak bilinir ve EBRD’nin yatırımı ile uluslararası pazardaki konumunu daha da güçlendirmeyi hedeflemektedir. Şirket, Türkiye’deki altyapı sektörlerindeki şirketler için uluslararası sermaye piyasalarına açılma yollarını döşemeyi amaçlayan uluslararası bir listeleme planlamaktadır.

Arkas Holding, 1902 yılında kurulmuş ve çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren çok uluslu bir holdingdir. Şirket, özellikle denizcilik, liman hizmetleri ve entegre lojistik hizmetler alanında öne çıkar. Arkas, Türkiye’nin en büyük konteyner operatörü olup, Akdeniz, Karadeniz, Batı Afrika ve Kuzey Avrupa’da hat hizmetleri sunmaktadır. Arkas Line, Türkiye’deki en yüksek kapasiteli konteyner limanı olan Marport ve Türkiye’nin ilk otomobil terminali olan Autoport’u işletmektedir. Ayrıca, liman sektöründeki bilgi birikimini yurtdışında kullanmak amacıyla İtalya’daki La Spezia’da bulunan Terminal del Golfo limanında ortaklık kurmuştur.

Bu şirketler, hem Türkiye içinde hem de uluslararası alanda önemli liman operasyonları yürüterek Türkiye’nin dış ticaretine büyük katkılarda bulunmaktadırlar.

Dünyanın En Yoğun Konteyner Limanları

Dünya genelindeki en yoğun konteyner limanları büyük ölçüde Asya’da bulunmakta olup, yüksek konteyner hacimleriyle küresel ticaretin önemli noktalarıdır. İşte 2023 itibarıyla dünyanın en yoğun konteyner limanları ve yıllık konteyner trafiği:

Shanghai, Çin – Shanghai Limanı, 49 milyon TEU ile dünyanın en yoğun limanıdır.
Singapur Limanı, Singapur – Singapur Limanı, yaklaşık 39.01 milyon TEU ile Asya’daki önemli bir ticaret merkezidir.
Ningbo-Zhoushan, Çin – Bu liman, 35.3 milyon TEU ile büyük bir hacme sahiptir.
Shenzhen, Çin – Shenzhen, 2023 yılında 26.9 milyon TEU ile dünyanın en büyük limanları arasındadır.
Qingdao, Çin – Qingdao Limanı, 26.4 milyon TEU ile öne çıkmaktadır.
Busan, Güney Kore – Busan Limanı, 22.8 milyon TEU ile Güney Kore’nin en büyük limanıdır.
Tianjin, Çin – Tianjin Limanı, 21.8 milyon TEU ile Kuzey Çin’in ana limanıdır.
Guangzhou, Çin – Guangzhou Limanı, 20.8 milyon TEU ile önemli bir ticaret merkezidir.
Hong Kong, Çin – Hong Kong Limanı, 14.345 milyon TEU ile Asya-Pasifik bölgesinin merkezinde yer almaktadır.
Jebel Ali, Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri – Jebel Ali Limanı, 14 milyon TEU ile Ortadoğu’nun en büyük limanıdır ve genişletme çalışmaları devam etmektedir.

Bu limanlar, genellikle yüksek teknolojiye sahip tesisleri ve geniş hizmet ağlarıyla dünya ticaretinin ana arterleri olarak hizmet vermektedir

Kaynaklar:

İNOVAKADEMİ Blog

Dünyadaki Limanlar