BRICS, dünya ekonomisinde giderek artan bir yapıya sahip olan bir blok olarak dikkat çekmektedir. 2001 yılında Goldman Sachs’ın ekonomisti Jim O’Neill tarafından ortaya çıkan BRIC temsilleri, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin gibi hızla büyüyen ekonomilere sahip olan kuşaklar için kullanıldı. 2010 yılında Güney Afrika’nın ortaya çıkmasıyla BRICS adını alan bu grup, gelişmekte olan ülkelerin çıkarlarını savunmayı ve çok kutuplu bir dünya düzenini desteklemeyi sürdürüyor. Bugün BRICS, toplam 27,3 ürün yelpazesinde ekonomik büyüklük ile dünya ekonomisinin yaklaşık %26’sını temsil etmektedir.
BRICS’in Genişlemesi ve Küresel Etkisi
BRICS’in etkisi, yeni üyelerin gösterimiyle daha da güçlenmiştir. 2023 yılında Arjantin, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne BRICS’e katılmaya davetler gönderilmiştir. Mısır, Etiyopya, İran ve BAE 2024 yılında resmi üye olmuştur. Bu genişleme ile birlikte BRICS ülkeleri, toplamda 3,6 milyar nüfus ile dünya sununun yaklaşık %43,7’sini oluşturuyor. Ayrıca BRICS ülkelerinin dünya ticaretinde önemli bir paya sahiptir; Toplamda 4,6 dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir.
Siyasi ve Ekonomik Dinamikler
Çok Kutuplu Düzenin Desteklenmesi: BRICS, Batı merkezli uluslararası kuruluşun hakimiyetine karşı alternatif bir güç artışı olarak ortaya çıktı. Üye ülkeler, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlarda reformların birleştirilmesiyle, daha adil bir yönetim arayışında bulunmaktadırlar. Bu durum, küresel karar almada daha fazla temsil ve etki sağlıyor.
Gelişmekte Olan Ülkelerin Temsili: BRICS, özellikle gelişmekte olan ülkelerin ekonomik büyümelerini artırmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir. Yeni Kalkınma Bankası gibi finansal araçlar aracılığıyla bu ülkelerin kalkınma sistemlerine destek verilmektedir. Böylece bu ülkelerin küresel ekonomik sistemi daha güçlü bir konumda bulunmaktadır.
Alternatif Ekonomik Yapılar: BRICS, Dünya Bankası ve IMF gibi Batılı finans ödemelerine alternatif olarak kendi ekonomik işbirliği platformlarını oluşturur. Bu sayede, üye ülkeler arasında ticaretin yerel para birimleriyle gerçekleştirilmesi gibi yeni stratejiler benimsenmektedir. Bu durumda, küresel ticaretin dinamikleri ortaya çıkabilir.
Uluslararası Krizlerde Rol: BRICS Üyeleri, özellikle Çin ve Rusya’nın arabuluculuk yapma çabalarıyla uluslararası krizlerde daha etkin bir rol oynamaktadır. Bu durum, grup içindeki dayanışmayı arttırmata ve küresel güvenlik sorunlarına çözüm bulma gerekliliğini vurgulamaktadır.
Jeopolitik Denge Değişimi: Türkiye gibi ülkelerin BRICS’e katılma isteği, küresel jeopolitik dengeleri yeniden şekillendirme potansiyeline sahiptir. Bu tür katılımlar, BRICS’in uluslararası arenada daha fazla söz sahibi olabilmesi için kullanılabilir.
Gelecek Perspektifi
Küresel Güç Dinamikleri: BRICS ülkeleri, dünya çapında yaklaşık %45’ini ve küresel ekonominin %28’ini temsil etmektedir.
Bu durum, BRICS’in uluslararası alanda daha fazla söz sahibi olmasını sağlıyor. Ekonomik büyüklükleri ve enerji kaynaklarıyla (dünya ham petrol üretiminin %44’ü) dikkat çeken BRICS, gelişmekte olan ülkelerin daha büyük bir temsile sahip olma çağrısını destekliyor.
Ekonomik İşbirlikleri ve Kurumsallaşma BRICS’in geleceğinde önemli bir yer tutan ekonomik işbirlikleri, ticaretin dolarsızlaşması ve alternatif ödeme sonuçlarının ortaya çıkması yönündeki çabalarla desteklenmektedir. Bu bağlamda “BRICS Bridge” adlı dijital ödeme platformu gibi projeler üzerinde çalışmalar devam ediyor
Ayrıca BRICS Bankası’nın kuruluşu gibi adımlar da kutlamanın kurumsallaşmasına katkı sağlayacaktır.
Türkiye’nin Rolü: Türkiye’nin BRICS’e sunulması, çok kutuplu dünya düzenine katkı sağlayarak uluslararası arenada daha etkin bir rol oynamasına yardımcı olabilir. Türkiye BRICS ile arasındaki ilişkiler sayesinde küresel ticaretteki piyasada ve Avrupa Birliği ile satışlarda BRICS’i bir koz olarak kullanma fırsatına sahip olabilir.
Sonuç olarak, BRICS’in yükselişi, çok kutuplu bir dünya düzeninin oluşumuna dahil olmak için alternatif bir platform sunmaktadır. Bu süreç boyunca grup bütünlüğünün sürdürülmesi ve ekonomik iş birimlerinin devamı kritik genişlemeye sahiptir. BRICS’in görünümleri ise bu özgürlüğe bağlı olarak şekillenecektir. Ekonomik büyüme değişikliği ve yeni üyelerin katılımı ile birlikte bu bloğun etkisi gelecekte daha da güçlenecektir. Gelişmekte olan ülkelerin sesini duyurması açısından BRICS’in rolü kritik öneme sahiptir ve bu durum uluslararası pazarlarda yeni dinamikler oluşturacaktır.
Kaynakça
İMMİB – BRICS’in Küresel Etkisi Artıyor
BBC – BRICS: Türkiye’nin İlgilendiği Belirtilen Topluluk Neden Önemli, Amacı Ne?
Bircan HASGÜL
