Konşimento Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Dış ticarette kullanılan en önemli belgelerden biri konşimentodur.

Konşimento (Bill of Lading) deniz taşımacılığında kullanılan; malın mülkiyet hakkını temsil eden ve (nasıl düzenlendiğine bağlı olarak) ciro ile malın el değiştirdiği, hak devrinin gerçekleşebilmesi için belgenin teslim edilmesinin gerektiği kıymetli evraktır.

Konşimentoda yazılı malın teslimi için belgenin ibrazı ve teslimi gerekir; ciro ile mülkiyet başkasına devredilebilir.

Diğer taşıma belgelerinde durum daha farklıdır;

Havayolu taşıma senedi (Air Waybill) bir makbuzdur, kıymetli evrak niteliğinde değildir. Belgenin ciro ve teslimi ile malın mülkiyeti devrolunmaz. Satıcı 3. nüsha olan Original for shipper nüshasının ibrazı ile (karşı taraf malı çekmeden önce), malın alıcısını değiştirme hakkına sahiptir.
Kamyonla taşımada kullanılan Karayolu taşıma senedi CMR (Convention Merchandise Routier) de kıymetli evrak hükmünde değildir. Birinci nüshayı elinde bulunduran gönderici, bu nüshanın ibrazı ile malın karşı tarafa tesliminden önce alıcıyı ve teslim yerini değiştirebilir.

Deniz konşimentosu devir yönünden 3 şekilde düzenlenebilir;

Nama yazılı konşimento
Emre yazılı konşimento
Hamiline yazılı konşimento

Nama yazılı konşimentolarda mal, sadece konşimentoda adı yazılı tarafa teslim edilir, bir başkasına ciro yoluyla teslim edilemez; konşimentoda malın alıcısı olan ithalatçı yazılıdır.

Emre yazılı konşimentolarda malın devri, belge kimin adına düzenlenmişse, onun cirosu ile gerçekleşir.

Hamiline yazılı konşimentolar oldukça risklidir ve bu nedenle çok az kullanılmaktadır. Belgeyi elinde tutan (hamil), malın kendisine teslimini isteyebilir.

Malın başkasına devri emre ve hamiline düzenlenmiş konşimentolarda ciro ile gerçekleştirilmiş olur.

Ancak günümüzde blockchain tabanlı yeni teknolojik altyapılarla dış ticaret süreçlerinin dijitalleştirilmesi üzerine çalışılmakta olup, dış ticarette kullanılan belgelerin elektronik ibrazı üzerine gerçekleştirilen çalışmalar da ana başlıklardan biridir. Aynı şekilde konşimentonun da elektronik ibrazı üzerine çalışan farklı platformlar, başarılı denemeler gerçekleştirmektedir. Tabii bu uygulamaların geçerli olabilmesi için öncelikle hukuksal düzenlenemelerin kabul edilmesi gerekmektedir ki Singapur ve İngiltere’de bu alanda büyük yol katedilmiştir.

Yani önümüzdeki dönemlerde hukuksal altyapının da sağlanması ve teknolojik altyapının yaygınlaşması ile konşimentoların elektronik ibrazı ve mülkiyet hakkının devrini görüyor olacağız.

Bizimle iletişime geçin!