Bu yazımızda danışmanlık yaptığım firmalardan ve seminerlerime gelen katılımcılardan, zaman zaman gelen sorulara verdiğim cevapların içerisinden önemli bulduğum, herkesi ilgilendirebilecek olan bir tanesini paylaşacağım.

SORU:
Exworks ihracatımız için müşterimiz deniz yoluyla taşınması için bir nakliyeci ile anlaşmış ve yükleme için 40’lık konteyner talep etmiş. Malımız 40’lık konteyner için biraz az, 20’lik konteyner için de fazla. Konteyner fabrikamıza geldi, forkliftimizle yükledik. Yükleme sonrasında 40’lık konteyner içinde boşluklar kaldı. Mal cinsimiz, Paletler halinde birbirine kaynaklanmış, şekil verilmiş hacimli metal aksam. Exworks yüklemede konteyner içindeki paletlerin/sandıkların yüklenmesinden ve sabitlenmesinden ne kadar sorumluyuz? Yüklemeyi biz gerçekleştirdik, elimizden geldiğince aralara takozlar koyarak paletlerin kaymasını önlemeye çalıştık ama konteynerde uzunlamasına 3-4 metrelik boşluk kaldı. Konteyneri getiren sürücü spanzetinin(*) ve konteyner içinde sabitleme halkaları bulunmadığını belirtmiş. Bu durumda bizim yapmamız gereken nedir?

CEVAP:
Yukarıdaki sorunun içerisinde iç içe girmiş birkaç soru bulunmakta, soruyu açarak cevap verelim.
Öncelikle belirtelim, EXW teslim şekli ile satışta ihracatçı firma görevi olmadığı, sorumlu olmadığı halde yüklemeyi gerçekleştirmiş.
Spanzet temin etmek ve malları bağlamak, lashing(**) yapıp emniyete almak; konteyneri fabrikaya getiren sürücüye veya konteyneri gönderen firmaya, acenteye veya konteyner firmasına ait değildir. Konteynerin içerisinde malın sağlama alınması yükleyicinin yapması gereken bir iştir, yükleyicinin sorumluluğundadır. Dikkatli bakarsanız tüm konteyner konşimentolarında “SHIPPERS WEIGHT, LOAD, STOWAGE AND COUNT” yazar, yani konteyner firması, konteynerin yüklenmesinden, malların istif edilmesinden, emniyete alınmasından, sayısından, kilosundan sorumlu değildir, bu sorumluluğun yükleyiciye ait olduğunu belirtir. Her ne kadar EXW (ICC INCOTERMS 2010) kuralına göre yükleme sorumluluğu satıcı firmada değil alıcı firmada (müşteride) olsa da bu ayrı konu (açıklaması aşağıda) nakliyeci açısından baktığınızda spanzet temin etmek/kullanmak nakliyecinin sorumluğunda değil, yükleyenin sorumluluğundadır.
Yukarıda da belirttiğim üzere EXW kuralına göre yükleme sorumluluğu satıcı firmada değil alıcı firmada (müşteride) ancak bu olayda ihracatçı firma müşterisinin yerine (bir nevi onu temsilen, onun adına) yükleme ve istif/sağlamlaştırma yapmaktadır. Bir işi yapıyorsanız yaptığınız işin sorumlusu durumunda olursunuz. Maalesef burada, “iyilik yap, yaptığın iyilikten dolayı sorumlu ol, hata çıkarsa üzerine kalsın” durumu vardır. Satıcı firma INCOTERMS 2010 EXW kuralına göre SATICI olarak sorumlu değil, ancak, asıl sorumlu ALICI yerine geçerek YÜKLEYİCİ konumunda olduğu için, yani müşteriye iyilik olsun diye yükleme yaptığınız için YÜKLEYİCİ sıfatı ile SATICININ sorumlu olacağı düşüncesindeyim. Bu sorumluluktan ihracatçı firmanın kaçınması için EXW teslim şekli ile yapılan ihracatlarda, yükleme yapmadan önce müşteriye “EXW (ICC INCOTERMS 2010) kuralına göre yükleme sorumluluğu alıcıya aittir, yükleme tarafımızdan sizin adınıza yapılacaktır, doğabilecek sorumluluk tarafınıza aittir” anlamına gelen bir bildirim yapılması tavsiye edilir.
Eğer bu yapılmamışsa, ortaya soruda belirtilen durum çıkmışsa, ne yapılabilir (veya ne yapılabilirdi), konteyner içerisinde sabit halka olmadığı için spanzet bağlama sorunu ortaya çıktığında müşteriye ve nakliye (konteyner) firmasına mesaj geçilmesi gerekirdi, önerdiğim mesaj örneği aşağıdadır.
In container there are no any stable rings for fixing and securing the goods in container, anyway we did our best for secure and steady shipment. As you know according to ICC regulation about EXW delivery term, BUYER is responsible for shipment/loading of container.
Diğer bir öneri; (Teknik olarak mümkün mü? Yüklenen malları görmediğim için bilemiyorum,) Paletler birbirine spanzetlerle, tellerle bağlayabilir veya birbirlerine tahta çakarak sabitlenebilir.
Yukarıdaki soruyla ilgili olarak vermiş olduğum Dış Ticaret seminerlerinde önemle şunları söylemekteyim;
Fiyatlama yaparken, teklif hazırlarken ilk yapılacak iş; Bir konteynere (veya bir treylere) ne kadar mal sığacağının hesaplanmasıdır. Eğer sipariş bir konteyner veya treylere sığmıyorsa, yarım/çeyrek konteyner/treyler yükler için, durumu alıcıya bildirip siparişi konteynere/treylere sığacak miktara getirilmesi uygun olacaktır. Eğer bu mümkün olamıyor ise sipariş 1,5 konteyner/treyler oluyorsa, bu durumun müşteriye bildirilmesi gerekir. Teslim şeklinin EXW, FOB, CIF veya diğer şekiller olması bu hesaplamayı yapmanız gerçeğini değiştirmemektedir. Nakliye masrafları hangi tarafa ait olursa olsun, 1,5 konteynerlik veya araçlık sipariş sorun olarak karşımıza çıkabilecektir. Sipariş miktarını değiştirmek mümkün değilse bile en azından karşılaşacağımız fazladan nakliye maliyetini önceden tahmin edebiliriz. Bu gibi durumlarda (konteynerde boşluk kalıyorsa) müşteriye ve nakliye firmasına sabit halkalı, lashing yapmaya müsait konteyner istediğinizi bildirmek gerekir. Bunun dışında, eğer sağlamlaştırma yapmışsak, yükleme esnasında ve yüklemeden sonra fotoğraf çekilmesi, ileride doğabilecek aksaklıklarda durumu belgelemek açısından faydalı olacaktır.

(*) Spanzet; Bağlama için kullanılan kayışın gerginleştirilmesi için bir mekanizmaya sahip donanım, piyasada cırcırlı kayış diye de tabir edilir.

(**) Lashing; Bir araca, konteynere veya gemi ambarına yüklenen malların, hasar görmemesi ve araca hasar vermemesi için birbirine ve/veya bulunduğu yere bağlama ve sabitleme işlemidir.

İhracat dolu günler dileriz…

Hüseyin TEKGÜÇ
www.inovakademi.com

 

 

 

Packaging image created by Montypeter – Freepik.com